Dadan Faqeer
ﺩﺍﺩﻥ ﻓﻘﻴﺮ ﻭﺍﺭﻫﻪ ﺗﻌﻠﻘﻲ ﺟﻲ ﮘﻮﭞ ﻣﻴﺎﻥ ﺩﺍﺩ ﭼِﻨﺠﮣﻲﺀَ ۾ 17 ﺟﻨﻮﺭﻱ 1906 ﻉ ۾ ﺟﻨﻢ ﻭﺭﺗﻮ . ﻫﻮ ﺫﺍﺕ ﺟﻮ ﺟﻮﻳﻮ ﻫﻮ . ﺳﻨﺪﺱ ﻭﺍﻟﺪ ﻣﺤﺘﺮﻡ ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ﮄﮢﻲ ﺑﺨﺶ ﻫﻮ .
ﻫﻦ ﺷﺮﻭﻋﺎﺗﻲ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﻣﺤﺘﺮﻡ ﺻﺎﺣﺐ ﺧﺎﻥ ﺷﺎﻫﺎﮢﻲﺀَ ﻭٽ ﮘﻮﭞ ﻣﺤﺮﺍﺏ ﺳﻨﺪﻳﻠﻲ ۾ ﺣﺎﺻﻞ ڪﺌﻲ ۽ ﻻﻟﻮ ﺭﺍﺋﻨڪ ﺟﻲ ﺑﺮﮎ ﻋﺎﻟﻢ ۽ ﺷﺎﻋﺮ ﺣﻀﺮﺕ ﻧﺠﻒ ﻋﻠﻲ ” ﺗﺎﺭڪ “ ﻭٽ ﻋﺮﺑﻲ، ﻓﺎﺭﺳﻲ ﭘڙﻫﻴﻮ ۽ ﺍﺳﺘﺎﺩ ۽ ﻣﺮﺷﺪ ﻣﭹﻴﻨﺪﻭ ﻫﻮ .
ﻧﺼﻴﺮ ﺁﺑﺎﺩ ( ﻗﻨﺒﺮ _ ﺷﻬﺪﺍﺩڪﻮٽ ) ۾ 23 ﺳﺎﻝ ﺭﻫﻴﻮ . ﺍﻥ ﮐﺎﻥ ﭘﻮﺀِ ﺭﺍﮄﮠ ( ﺍﺳٽﻴﺸﻦ ) ﮐﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ ﻣﺴڪﻦ ﺑﮣﺎﻳﺎﺋﻴﻦ . ﺳﻨﺪﺱ ﻣﺸﻐﻠﻮ ﺷﺎﻋﺮﻱ ۽ ﺭﺍﮖ ﻫﻮ، ﺟﻨﻬﻦ ﺳﺎﻥ ﻫﻮ ﺩﻝ ۽ ﺩﻳﻬﻪ ﮐﻲ ﻭﻧﺪﺭﺍﺋﻴﻨﺪﻭ ﻫﻮ .
ﮔﻞ ﺍﻫڙﻱ ﻃﺮﺡ ﭤﺎ ﻫﻮﺍ ۾ ﻟُڏﻥ، ڪﻮ ﻫﺎ ﭤﻮ ڪﺮﻱ ڪﻮ ﻧﻬﻪ ﭤﻮ ڪﺮﻱ،
ﻫڪڙﺍ ﭤﺎ ﻫﺴﻦ، ﻫڪڙﺍ ﭤﺎ ﺭﺳﻦ، ڪﻮ ﻫﺎ ﭤﻮ ڪﺮﻱ ڪﻮ ﻧﻬﻪ ﭤﻮ ڪﺮﻱ .
ڪﻮ ﺭﻗﺺ ﺟﻲ ﺣﺎﻟﺖ ۾ ﺁﻫﻲ، ڪﻮ ﻭﺟﺪ ﺟﻲ ﺣﺎﻟﺖ ۾ ﺁﻫﻲ،
ڪﺌﻲ ﺁﻫﻲ ﺷﺮﻭﻉ ﭘڪﻮﺍﺯ ﭘﻨﻦ، ڪﻮ ﻫﺎ ﭤﻮ ڪﺮﻱ ڪﻮ ﻧﻬﻪ ﭤﻮ ڪﺮﻱ .
ڪﺮﻱ ﺩﺍﺩﻥ ﻫﺎﺭ ﺳﻴﻨﮕﺎﺭ ﻧﻮﺍﻥ، ﺍﮐﻴﻦ ﺟﻲ ﺍﮘﻴﺎﻥ ﺧﻮﻧﺨﻮﺍﺭ ﻧﻮﺍﻥ،
ﮔﻬﻤﻨﺪﺍ ﭤﺎ ﻭﺗﻦ ﺳﻮ ﺳﻴﻢ ﺑﺪﻥ، ڪﻮ ﻫﺎ ﭤﻮ ڪﺮﻱ ڪﻮ ﻧﻬﻪ ﭤﻮ ڪﺮﻱ .
ﻣﺮﺣﻮﻡ ﺩﺍﺩﻥ ﻓﻘﻴﺮ ﺳﻨﮅﻱ، ﺳﺮﺍﺋڪﻲ ۽ ﺍﺭﺩﻭﺀَ ۾ ﺷﺎﻋﺮﻱ ڪﺌﻲ . ﺑﻴﺖ، ڏﻭﻫﻴڙﺍ، ﻗﺼﻴﺪﺍ، ﻣﻨﺎﺟﺎﺕ، ﻣﻮﻟﻮﺩ ۽ ڪﺎﻓﻴﻮﻥ ﻟﮑﻴﺎﺋﻴﻦ . ﺟﻴڪﻲ ﻫﻮ ﻣﺤﻔﻠﻦ ۾ ﮘﺎﺋﻴﻨﺪﻭ ﺑﻪ ﻫﻮ . ﻣﺸﺎﻋﺮﻥ ۾ ﺑﻪ ﻭﻳﻨﺪﻭ ﻫﻮ . ڪڏﻫﻦ ﻣﺤﻔﻠﻦ ۾ ﭘﺎﮠ ﮘﺎﺋﻴﻨﺪﻭ ﻫﻮ ۽ ﺳﻨﺪﺱ ﺷﺎﮔﺮﺩ ﺳﻠﻄﺎﻥ ﻓﻘﻴﺮ ﺑﺎﺟﻮ ﻭﭴﺎﺋﻴﻨﺪﻭ ﻫﻮ . ﭼﻮﻥ ﭤﺎ ﺗﻪ ﺳﻨﺪﺱ ﺁﻭﺍﺯ ۾ ﺍﻳڏﻭ ﻣﻴﭡﺎﺝ ﻧﻪ ﻫﻮ، ﭘﺮ ﺭﺍﮖ ﺟﻲ ﺍﺻﻮﻟﻦ ۽ ﻻﻫﻦ ﭼﺎڙﻫﻦ ﮐﻲ ﺳﻤﺠﻬﻨﺪﻭ ﻫﻮ . ﺳﻨﺪﺱ ﻏﺰﻝ ﺟﻮ ﺍﻧﺪﺍﺯ ﻧﻈﻢ ﺟﻬڙﻭ ﺁﻫﻲ .
ﺩﻡ ڏﺋﻲ ﻣﺮﺍﻥ ﺧﺪﺍ ڪﺮﻱ ﺩﻟﺒﺮ ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮﻥ،
ﭤﺌﻲ ﻗﺒﺮ ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ ﺷﺎﻝ ﺳﻨﺪﺱ ﮔﻬﺮ ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮﻥ .
ڪﻨﮅ ڪﻴﻦ ڪﻲ ڪﮃﺍﺋﺒﻮ ﺧﻨﺠﺮ ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮﻥ،
ﭔڪﺮﻱ ﺟﻴﺎﻥ ﺑﻴﭡﻮ ﺁﻫﻴﺎﻥ ﺳﺘﻤﮕﺮ ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮﻥ .
ﻫﭣ ڪﺮ ﺩﻣﺎﻍ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﮐﻲ ڪﺮ ﺻﺒﺮ ” ﺩﺍﺩﻧﺎ “ ،
ﺳﺮ ﭰﺎٽﻲ ﭘﻮﻧﺪﻭ، ﻫﮣﺒﻮ ﺟﻲ ﭘﭥﺮ ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮﻥ .
ﺩﺍﺩﻥ ﻓﻘﻴﺮ ﺟﻲ ڪﻼﻡ ۾ ﻃﻨﺰ ۽ ﻣﺰﺍﺡ ﺟﻮ ﻋﻨﺼﺮ ﺑﻪ ﻣﻠﻲ ﭤﻮ . ﺍِﻫﻮﺋﻲ ﺍﻧﺪﺍﺯ ﺳﻨﺪﺱ ﺷﺎﻋﺮ ﺷﺎﮔﺮﺩﻥ ﻣﺮﺣﻮﻡ ﺣﻤﺰﻩ ﻋﻠﻲ ﻣﻮﻻﺋﻲ ۽ ﮔﻞ ﺣﺴﻦ ﮔﻮﭘﺎﻧﮓ ﺷﺎﺩ ﻭﻏﻴﺮﻩ ﺑﻪ ﭘﻨﻬﻨﺠﺎﻳﻮ :
ﺍﭲ ﻳﺎﺩ ﻳﺎﺭ ﮐﻲ ڪﺮﻱ ﮘﻮڙﻫﺎ ﻭﻫﻲ ﭘﻴﺎ،
ﻗﺴﻤﺖ ﺧﺮﺍﺏ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ، ﭠﻬﻴڏﺍﮂﻭ ﭼﮝﻮ ﭤﻴﻮ، ﺑﺎﺭ ﮔﻬﮣﻦ ﺗﺌﻮﻥ ﻟﻬﻲ ﭘﻴﺎ
*
ﺩﻏﺎﺑﺎﺯ ﺳﺎﻥ ﺩﻝ ﺩﻭﺑﺎﺭﻱ ﻧﻪ ﺭﮐﺠﻲ،
ﻣﺤﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﻘﺼﺎﻥ ﻭﺍﺭﻱ ﻧﻪ ﺭﮐﺠﻲ .
ﺩﻟﻲ ﺩﻭﺳﺖ ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ ﺟُﻮﺍﺭﻱ ﻧﻪ ﺭﮐﺠﻲ،
ﺑﭽﺎﺋﻴﻦ ﻓﺼﻞ ﭼﻮﺭ ﻫﺎﺭﻱ ﻧﻪ ﺭﮐﻲ .
ﻣﻴﺎﻥ ﭤﻲ ﻣﭥﻲ ﺗﻲ ﺗﻐﺎﺭﻱ ﻧﻪ ﺭﮐﺠﻲ،
ﺟﻲ ﭴﺎﻧﮕﻬﻲ ﺳﺎﻥ ﻣﺎﺭﻳﻦ ﺗﻪ ﭴﺎﺭﻱ ﻧﻪ ﺭﮐﺠﻲ .
ﺩﻻﺳﻦ ﺗﻲ ﺩﺍﺩﻥ ﺑﻬﺎﺭﻱ ﻧﻪ ﺭﮐﺠﻲ،
ڏﮐﻴﻮ ﺳﺮ ﺟﻮ ﻭﺍﭘﺎﺭ ﺟﺎﺭﻱ ﻧﻪ ﺭﮐﺠﻲ .ﻞ ڪﻢ ڊﻫﻲ ﭘﻴﺎ .
ﺩﻟﺒﺮ ﺑﻪ ﻣﻨﻬﻨﺠﻮ ﻣﻮﻥ ﮐﺎﻥ ﻭﻳﻮ، ﺩﻝ ﺑﻪ ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ ﻭﺋﻲ
ﻫﻦ ﮐﻲ ﺳﻬﮣﺎ ﻧﻈﺎﺭﺍ ۽ ﺳﻬﮣﺎ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻭﮢﻨﺪﺍ ﻫﺌﺎ . ﻫﻮ ﺍﻧﻬﻦ ڏﻱ ﻟڙﻱ ﻭﻳﻨﺪﻭ ﻫﻮ، ﺟﻴڪﻲ ﺳﻨﺪﺱ ﮔﻔﺘﻲ ﺟﻮ ﻗﺪﺭ ڪﻨﺪﺍ ﻫﺌﺎ ۽ ﺁﮄﺭﭜﺎﺀُ ڪﻨﺪﺍ ﻫﺌﺎ . ﺭﺍﮄﮠ ﺟﻮ ﭘﻴﺎﺭﻭ ﺧﺎﻥ ﺭﻧﺪ، ﺍﻟﻄﺎﻑ ﺣﺴﻴﻦ ﺟﺎﻧﻮﺭﻱ، ﻣﺤﻤﺪ ﺳﻮﻣﺮ ﺣﻠﻮﺍﺋﻲﺀَ ﺳﺎﻥ ﻫﻦ ﺟﻲ ﮔﻬﮣﻲ ﻟﮙﻨﺪﻱ ﻫﺌﻲ .
ﭼﻮﻥ ﭤﺎ، ﺩﺍﺩﻥ ﻓﻘﻴﺮ ﺟﻲ ﻫڪڙﻱ ﺩﻟﺒﺮﮢﻲ ﺑﻪ ﻫﺌﻲ . ﻓﻨڪﺎﺭﺍ ﻫﺌﻲ، ﻫُﻮﺀَ ﺑﻪ ﺩﺍﺩﻥ ﻭﺍﻧﮕﺮ ﺳﺎﺋﻲ ﭘﻠُﺮ ﺟﻲ ﭘﻴﺎڪِ ﻫﺌﻲ . ﺩﺍﺩﻥ ﮐﻲ ﺑﻪ ﭜﺎﺋﻴﻨﺪﻱ ﻫﺌﻲ ﺗﻪ، ﺩﺍﺩﻥ ﺟﻮ ﺑﻪ ﻣﻨﺠﻬﺲ ﺳﺎﻫﻪ ﻫﻮﻧﺪﻭ ﻫﻮ . ﻗﻨﺒﺮ ﭜﺮﺳﺎﻥ ﮘﻮﭞ ﺩﻭﺳﺖ ﻋﻠﻲ ﺟﻮ ﺯﻣﻴﻨﺪﺍﺭ ﺳﺮﺍﺋﻲ ﻣﺤﻤﺪ ﻧﻮﺍﺯ ﻧﺎﺋﭻ ﭔﻨﻬﻲ ﺟﻲ ڏﺍﮂﻱ ﻋﺰﺕ ڪﻨﺪﻭ ﻫﻮ . ﮐﻴﻦ ﻟَٽﻮ ڪﭙڙﻭ ۽ ﺍﻧﺎﺝ ﺑﻪ ڏﻳﺎﺭﻱ ﻣﻮڪﻠﻴﻨﺪﻭ ﻫﻮ ﻳﺎ ڏﺋﻲ ﻭﻳﻨﺪﻭ ﻫﻮ . ﺷﺎﻋﺮﻱ ڪﻨﺪﻭ ﻫﻮ ۽ ﺩﺍﺩﻥ ﺟﻮ ﺷﺎﮔﺮﺩ ﺳڏﺍﺋﻴﻨﺪﻭ ﻫﻮ .
ﻓﻘﻴﺮ ﺻﺎﺣﺐ ﻭڏﻳﻮﻥ ﻣﮁﻴﻮﻥ ۽ ﻫﻠڪﻲ ڏﺍڙﻫﻲ ﺭﮐﻨﺪﻭ ﻫﻮ، ﭘٽڪﻮ ﭔﮅﻧﺪﻭ ﻫﻮ . ﺭﻧﮓ ﺟﻮ ڪﮣڪﺎﺋﻮﻥ ﻫﻮ . ﺑُﺖ ۾ ﺳﻨﻬﻮ ﻫﻮ . ﻭﻳﺘﺮ ﺟﻮ ﮀﺎﺗﻲ ﻭﭠﺠﻲ ﻭﺋﻲ ﻫُﻴﺲ ﺗﻪ ﺗﻦ ﺗَﻨﺒُﻮﺭﻭ ﭤﻲ ﻭﻳﻮ ﻫﻮﺱ .
ﺗﻮڙﻱ ﺟﻮ ﻓﻘﻴﺮ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻫﻮ ۽ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺳﺎﻥ ﭔﺎﻧﻬﻦ ﭔﮅﮠ ﻭﺍﺭﻱ ﻭﺍٽ ﻫﺌﺲ، ﭘﺮ ﻫﻦ ﺧﻮﺩﺩﺍﺭﻱ ڪﺎﻧﻪ ﻭﭸﺎﺋﻲ . ﺳﭻ ﺗﻪ ﺍﻫڙﺍ ﺳﭽﺎ، ﺳﺎﺩﺍ ۽ ﻣﺨﻠﺺ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻭڏﻱ ﺗﻌﻈﻴﻢ ﻻﺋﻖ ﺁﻫﻦ ۽ ﺳﻨﮅ ﺍﻧﻬﻦ ﺗﻲ ﻧﺎﺯ ڪﺮﻱ ﭤﻲ، ﺟﻦ ﺟﻲ ﮔﻮﺩڙﻱ ۾ ﮔﻮﻫﺮ ﻫﺌﺎ ۽ ﻫﺮ ﻃﻤﻊ ﮐﺎﻥ ﺑﻲ ﻧﻴﺎﺯ ﻫﺌﺎ . ﺳﻨﺪﻥ ﭘﻴﺮ ﺗﻪ ﺍﮔﻬﺎڙﺍ ﻫﺌﺎ ﭘﺮ ﭘﻴﺸﺎﻧﻲﺀَ ﺗﻲ ڪﻨﻬﻦ ﻭڏﻱ ﺩﺭ ﺟﻲ ﻣٽﻲ ﻟﮙﻞ ﻧﻪ ﻫﺌﻲ . ﺳﻨﺪﻥ ڪﭙڙﺍ ﺗﻪ ﻣﻴﺮﺍ ﻫﺌﺎ، ﭘﺮ ﺿﻤﻴﺮ ﺍﺟﺮﻭ ﻫﻮ !
ﺳﺘﺎ ڪﺮ ﺳﺠﺎﮘﻲ ﺳﻤﻬﮡ ﺑﻨﺪ ڪﺮ
ﺗﻮﻥ ﻏﻔﻠﺖ ۾ ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ ﻫﺠﮡ ﺑﻨﺪ ڪﺮ
ﻭﮄﻱ ﻭﻳﺮ ﭤﻮ ﻭﺍﻗﻔﻴﺖ ﻣﻨﺠﻬﺎﻥ
ﮔﻬﮣﻮ ﺗﻮﻥ ﮔﻬﮣﻦ ڏﻱ ﻭﭸﮡ ﺑﻨﺪ ڪﺮ
ﻧﻪ ﺭﺍﺣﺖ ﺭﺳﻲ ﺭﻭﺡ ﮐﻲ ﺟﻦ ﻭٽﺎﻥ
ﻭﺭﻱ ﺩﺭ ﺍﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﻭﭸﮡ ﺑﻨﺪ ڪﺮ
ﻏﻼﻣﻲ ڏﻱ ﺍﺷﺮﺍﻑ ﺟﻲ ﺻﺪﻕ ﺳﺎﻥ
ڪﻤﻴﮣﻲ ﮐﻲ ﭘﻴﺮﻳﻦ ﭘﻮﮠ ﺑﻨﺪ ڪﺮ
ﺑﻲ ﻏﻴﺮﺕ ﺟﻲ ﺟﺎﺋﺰ ﻧﻪ ﺁﻫﻲ ﻧﻤﺎﺯ
ﺑﻲ ﻏﻴﺮﺕ ﺳﺎﻥ ﮐﺎﺋﮡ ﭘﻴﺌﮡ ﺑﻨﺪ ڪﺮ
ﺳڏﺍﺋﻴﻦ ﭤﻮ ﺍﻟﻠﻪ ﻭﺍﺭﻭ ﺗﻪ ﭘﻮﺀِ
ﻣﺮﻳﺪﻥ ﮐﺎﻥ ﭘﻬﺮﻳﺎﻥ ﭘﻨﮡ ﺑﻨﺪ ڪﺮ
ﺟﻮ ﭘﺌﺴﻦ ﺟﻲ ﺧﺎﻃﺮ ﻭﭸﺎﺋﻲ ﻭﻗﺎﺭ
ﺍﻧﻬﻲﺀَ ﺳﺎﮠ ﺭﺷﺘﻮ ﺭﮐﮡ ﺑﻨﺪ ڪﺮ
ﻣﺤﻤّﺪ ﺟﻮ ﺁﻫﻴﻦ ﺍﮔﺮ ﺍُﻣﺘﻲ
ﺗﻪ ﮄﻱﺀُ ڏﻭڪڙﻥ ﺗﻲ ڏﻳﮡ ﺑﻨﺪ ڪﺮ
ﺧﺪﺍﻳﺎ ﺗﻮﻥ ﺍﭺ ﭘﺎﮠ ڪﺎﻟﻴﺞ ﺍﻧﺪﺭ
ﻧﻨﮃﻳﻦ ﻧﻴﻨﮕﺮﻳﻦ ﺟﻮ ﻧﭽﮡ ﺑﻨﺪ ڪﺮ
ﮔﻬﮣﺎ ﭼﻮﻧﺪﺍ ﻫﻮﻧﺪﺍ ﺍﺋﻴﻦ ﺩﻝ ﺍﻧﺪﺭ
ﺍﻫﻮ ﺷﻌﺮ ﺷﺎﻋﺮ ﭼﻮﮠ ﺑﻨﺪ ڪﺮ
ﺩﻟﻲ ﺣﺎﻝ ڪﻨﻬﻦ ﺳﺎﻥ ﻧﻪ ڪﺮ ” ﺩﺍﺩﻧﺎ “
ﺧﺒﺮ ﺑﻲ ﺧﺒﺮ ﮐﺎﻥ ﭘﮁﮡ ﺑﻨﺪ ڪﺮ
